Ανοικτό κάλεσμα προς καλλιτέχνες για συμπαράσταση στον αγώνα των απολυμένων της τηλεόρασης και των ραδιόφωνων της ΕΡΤ
Είναι δικό μας πρόβλημα (των δημιουργών) να βρεθεί λύση στο πως θα μπορούν οι φωτογράφοι και οι εικαστικοί γενικότερα, να συμμετέχουν με το έργο τους (πέρα από εκθέσεις στα απομονωμένα κουτιά/γκαλερί και λοιπούς εκθεσιακούς χώρους), στον αγώνα για δημοκρατία.
Είναι δικό μας πρόβλημα (των δημιουργών) να βρούμε τρόπο για το πώς θα συμπαρασταθούμε με το έργο μας σε αυτούς, που χρόνια τώρα, πρόβαλαν (εξ επαγγέλματος) αυτό το όποιο έργο μας, ενημέρωναν (σε μια ύστατη μορφή αντίστασης) το κοινό για την αυθεντική προσπάθεια της τέχνης (κόντρα στην απόλυτη κυριαρχία των πρωινάδικων, της τέχνης της Αγοράς και της κουζίνας της ευδαιμονίας), βοηθούσαν (έστω μόνο κάποιοι εξ αυτών) στο δημόσιο διάλογο, όχι μόνο για τα εσωτερικά ερωτήματα της τέχνης μας (και της φωτογραφίας), αλλά και των γενικότερων ζητημάτων για τις σχέσεις της, για τις σχέσεις μας με την κοινωνία (άσχετα με το ότι πολλές φορές διαφωνούσαμε με κάποιες από αυτές τις απόψεις).
Μια πρώτη εύκολη απάντηση (που δώσαμε σαν φορέας της πολης, που δεν ενδιαφέρεται μόνο για τα της φόρμας της τέχνης που συνδέει τα μέλη του) είναι να διανθίσουμε τις καθημερινές συγκεντρώσεις (συμπαράστασης στον αγώνα των απεργών και διαμαρτυρίας για την καταπάτηση των βασικών δημοκρατικών δικαιωμάτων περί ενημέρωσης και λειτουργίας της βουλής) των ενεργών πολιτών αυτής της πολης, με μια συνεχομένη προβολη των έργων μας.
Πρόσφορος τόπος για αυτές τις προβολές, τα γραφεία του ραδιοφώνου μας (958) επί της Αγγελάκη και έξω από το κτήριο της ΕΡΤ3, στη Λεωφόρο Στρατού – απέναντι σχεδόν από το Γαλλικό Ινστιτούτο. Θα σπάζαμε την μονοκρατορία των βραδινών συναυλιών και θα προσφέραμε κάτι επί πλέον στην οπτική παιδεία των εκατοντάδων παρευρισκομένων. Παράλληλα με την έκφραση αλληλεγγύης και την συμμέτοχη μας στον ύψιστο αγώνα για δημοκρατία, θα εκφράζαμε την ελαχίστη θέλησή μας να μην σβήσει ο πολιτισμός αυτής της πόλης, αυτής της χώρας. Ο αυτοσεβασμός και η αξιοπρέπεια είναι αναπόσπαστο τμήμα της τέχνης.
Η προβολή σχεδιάστηκε αρχικά να γίνεται σχεδόν δίπλα στην εξέδρα των συναυλιών. Πολλά τα προβλήματα, κυρίως από την ένταση των προβολέων της κεντρικής εξέδρας. Όταν, όμως, υπάρχει θέληση, όλα λύνονται, και μέρη, και ώρες, και συστήματα βρίσκονται.
Καλέσαμε τους δημιουργούς, να στείλουν σε ψηφιακά αρχεία τα έργα με τα οποία θέλαν να συμπαραταχτούν με αυτήν την άτυπη καλλιτεχνική αλλά αρκούντως πολιτική δράση.
Ο αριθμός των έργων, που θα μπορούσαν να αποσταλούν είναι απεριόριστος. Παλιά ή νέα, ακόμη και ολόκληρες εκθέσεις. Κάποιοι έστειλαν λίγα, κάποιοι πολύ περισσότερα. Υπήρξαν πολλοί που απείχαν (παρότι και ευεργετηθήκανε από τις συνεχείς προβολές του έργου τους μόνο από τη δημόσια τηλεόραση και το τοπικό ραδιόφωνο) και άλλοι που λάβανε μέρος σε ή με άλλες μορφές δράσης που ακλούθησαν, δράσεις είτε διοργανωμένες από κάποιον φορέα, είτε ατομικά.
Είχε σχεδιαστεί οι προβολές να γίνουν δίχως ονόματα, αλλά τελικά επελέγει η λύση, στην προβολη, με ενιαίο τρόπο αναφοράς, το όνομα του κάθε δημιουργού να προβάλλεται πριν από τα έργα του. Επιλέχτηκε αυτή η λύση, ώστε να αναγνωρίζεται και η τιμή και η ευθύνη για αυτά.
Στην έκκληση μας ανταποκρίθηκαν οι: Αλέκα Τσιρώνη, Σκούλος Στέλιος, Σοφία Αρφάνακη, Ανδρέας Κατσικούδης, Αλέξανδρος Αλεξιάδης, Βαγγέλης Γαληνός, Γιάννης Βούρος, Γαβριήλ Ανδρονικίδης, Γεωργία Γρηγοριάδου, Γιάννης Δακανάλης, Γιώργος Ηλιάδης, Δανάη Σύρρου, Βασίλης Γρατσίας, Ιωάννα Διαμαντάτσικου-Κυριάκη, Καππάτου Μαρία, Κώστας Βουτσάς, Νικόλαος Διακίδης, Νίκος Οικονόμου, Νίκος Σφήκας, Μαριάννα Μπόλτση, Βασίλης Καρκατσέλης, Γιάννης Μονογιός και με ομαδική συμμετοχή το Τμήμα Εικαστικών & Εφαρμοσμένων Τεχνών Φλώρινας.
Ήταν μια μοναδική εμπειρία για όσους βρεθήκαμε εκεί. Από τις συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν προέκυψε και το αρθράκι, του υπογράφοντα, που ακλουθεί στο περιοδικό Φωτογράφος.
ΕΡΤ και φωτογραφία
Το μαύρο στις οθόνες της τηλεόρασης ταρακούνησε τον κόσμο της φωτογραφίας.
Η δύναμις του μαύρου συζητήθηκε όσο ποτέ άλλοτε. Το μαύρο σαν απουσία και όχι σαν παρουσία. Η έκθεση, πριν 15 περίπου χρόνια, μαύρων φωτογραφικών χαρτιών σε έκθεση στη Θεσσαλονίκη, είχε προκαλέσει σοκ στον κόσμο αυτών που παρακολουθούν τις εκθέσεις, αλλά για τους τελείως αντίθετους λόγους. Τότε το σκοτάδι είχε διαβαστεί από κάποιους μόνο σαν υπερβολική έκθεση του σώματος της φωτογραφίας στο φως και από λιγότερους, σαν απουσία ελπίδας στην ψυχοσύνθεση του φωτογράφου, σαν απουσία θέσης από τον φωτογράφο, απουσία της φωτεινής εκείνης δέσμης που θα ήταν ικανή να αποκαλύψει τα γεγονότα.
Το μαύρο στις οθόνες της τηλεόρασης ήταν κάτι διαφορετικό. Έμοιαζε περισσότερο με το μαύρο στις οθόνες του σινεμά, κάπου μέσα στην ταινία. Το μαύρο σαν αντί – δράση, σαν υποχρεωτικό στοπ στην ροή της καθημερινότητας, σαν καταλύτης. Το μαύρο σαν σιωπή για να ακούσουμε τους ήχους του δάσους, σαν κενό περισυλλογής. Το μαύρο σαν χαρισμένος χρόνος αναστοχασμού. Το μαύρο σαν αφορμή να καταλάβουμε όλοι μας το τι μας προσέφεραν τα κρατικά κανάλια, το πόσο απουσιάζουν οι τέχνες του σήμερα, οι ζωντανές τέχνες της έρευνας και του πειραματισμού από τα υπόλοιπα (ιδιωτικά) κανάλια της Αγοράς.
Το μαύρο στις οθόνες της τηλεόρασης ένωσε, επιτέλους, πολλούς φωτογράφους και εικαστικούς κατά τις πολύωρες παρουσίες τους έξω από το υπό κατάληψη κτήριο της από τα μακριά θέασης των πραγμάτων (τηλε-όραση). Σε αυτές τις ολονυκτίες, χωρίς πινέλα για τους ζωγράφους και μηχανές για τους φωτογράφους, πέραν των αναμενόμενων περί δημοκρατίας ή ελαχίστης λειτουργίας του κοινοβουλίου κτλ, συζητήθηκαν και θέματα ειδικότερα τη τέχνης μας.
Αναπτύχτηκε ένας σοβαρός διάλογος για το ποια θα είναι η φωτογραφία του αύριο. Θα αναφέρω μόνο ελάχιστα ερωτήματα.
Πέρα από τη φωτογραφία ρεπορτάζ, ντοκουμέντου, καταγραφής, δρόμου, τι; Μετά την ανθρωπιστική φωτογραφία, τη σκηνοθετημένη, την Σκανδιναβική και τη νέα Εγγλέζικη φωτογραφία ή την παλιά απρόσωπη του Ντίσελντορφ, τι;
Η Προσωπική Φωτογραφία τι είναι;
Βασίλης Καρκατσέλης