ΠΕΜΠΤΗ 29 ΑΠΡΙΛΙΟΥ
There is no there, there There is no there, there
Liudmila Velasco, Nelson Ramirez de Arellano Conte, Pasquale Calone, Annemie Augustijns, Annelies De Mey, Brad Temkin, Δήμητρα Ερμείδου, Πέτρος Κοτζαμπάσης, Κωνσταντίνος Φούντος, Γιάννης Χολογγούνης
29/04 - 20/05/10
Χώρος: Tettix Art Gallery (Τσιμισκή-Διαλέττη 3, τηλ. 2310243304)
Ώρες λειτουργίας: Δε-Πα 18.00-21.00, Σα 11.00-14.00
Διάρκεια: 29/04 - 20/05
Εγκαίνια: 29/04, 20:00
Επιμέλεια έκθεσης: Γεωργία Κουρκουνάκη
Διοργάνωση: Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης
Η περίφημη φράση της Γερτρούδη Στάιν από το διήγημα της Everybody's Autobiography αναφέρεται στη σκηνή κατά την οποία επιστρέφοντας μετά από τριάντα χρόνια παραμονής στο Παρίσι αναζητά το πατρικό της σπίτι και τη γειτονιά που μεγάλωσε. Όμως εκεί δεν υπάρχει τίποτα πια, όλα έχουν αλλάξει. Το πέρασμα των τριάντα χρόνων έχει μεταμορφώσει την πατρίδα της, αφού ο χρόνος επιφέρει δομικές μεταβολές στον τόπο. Η διαρκής εξέλιξη είναι αναπόφευκτη αλλά στο πέρασμα του χρόνου αλλάζει μόνο ο τόπος ή και η μνήμη;
Οτιδήποτε γύρω μας διαμορφώνει και πυροδοτεί τη μνήμη καθώς συνδέεται με προσωπικές αναμνήσεις και βιώματα. Η μνήμη αναφέρεται σε τόπους, σε αντικείμενα, σε καθετί που μπορεί να προκαλέσει τις αισθήσεις. Ταυτόχρονα οι εμπειρίες διαμορφώνουν την κοινή και συλλογική μνήμη χαρακτηρίζοντας τόπους και εποχές. Η μνήμη άρρηκτα συνδεδεμένη με το πέρασμα του χρόνου και την απώλεια ξεπροβάλει για να μας καθορίσει και να ορίσει τη θέση μας απέναντι σε έναν κόσμο που συνεχώς μεταβάλλεται.
Το παιχνίδι εναλλαγής της μνήμης με τη λήθη και της παρουσίας με την απουσία διαμορφώνει και επαναπροσδιορίζει τους τόπους που υπήρξαν, αυτούς μέσα στους οποίους βρεθήκαμε και αυτούς στους οποίους σήμερα κατοικούμε συσχετίζοντας αφηγήσεις από διαφορετικά χρονικά επίπεδα.
Τα έργα της έκθεσης παρουσιάζουν τον τρόπο με τον οποίο η μνήμη προβάλλεται στο βλέμμα του φωτογράφου και μέσα από αυτή διαφαίνεται η προσωπική αναζήτηση του τόπου. Ο κάθε καλλιτέχνης παρουσιάζει τόπους στους οποίους η ανθρώπινη παρουσία υπονοείται και με το πάτημα ενός κουμπιού συλλαμβάνει ορισμένες ποιότητες του τόπου σε έναν αόριστο ή συγκεχυμένο χρόνο, άλλοτε κρύβοντας και άλλοτε αποκαλύπτοντάς μας ορισμένες μόνο από τις πτυχές του.
Βασική αναζήτηση δεν είναι ο τόπος, αλλά αυτό που αποσιωπάται από το φωτογράφο για αυτόν. Ο θεατής καλείται σε ένα δεύτερο πλέον επίπεδο ανάγνωσης των έργων να συμπληρώσει με βάση τις δικές του μνήμες το δικό του τόπο. Έναν τόπο ο οποίος άραγε υπάρχει;
Γεωργία Κουρκουνάκη
1) Ο τόπος ως περιοχή
Σε πρώτο επίπεδο οι εκθέσεις πραγματεύονται την απεικόνιση περιοχών. Μέσα από ταξίδια, έρευνα και συνεχή παρατήρηση, οι δημιουργοί μάς παρουσιάζουν τόπους που ενέχουν ιδιαίτερο γεωγραφικό, ιστορικό ή και προσωπικό ενδιαφέρον. Σε δεύτερο επίπεδο αντιλαμβανόμαστε πως οι περιοχές που παρουσιάζονται υπερβαίνουν την αφήγηση μιας περιγραφής και θέτουν δύο καίρια ζητήματα: α) των ορίων και β) της ανα-δημιουργίας του τόπου μέσα από το βλέμμα του δημιουργού. Ο τρόπος που επιλέγονται τα όρια σε κάθε εικόνα, αλλά και σε όλο το σώμα του έργου γενικότερα, καθορίζει από μόνος του την περιοχή του δημιουργού, ενώ η επιλογή του περιεχομένου όπως και της σύνθεσης κάθε μίας εικόνας ξεχωριστά διαμορφώνουν το «τοπίο» του κάθε τόπου.
2) Ο τόπος ως εγγενές μέρος της ιστορίας
Βασικό στοιχείο αυτών των εκθέσεων είναι η αναφορά στη συλλογική ή και στην ατομική μνήμη. Ο τόπος λειτουργεί ως μία αφορμή ή ως ένα όχημα ενός σημαίνοντος ιστορικού φορτίου. Βέβαια πέρα από το γεγονός ότι γινόμαστε μάρτυρες ιστορικών περιοχών και κατ επέκταση και σημαντικών στιγμών, ο τόπος λειτουργεί και ως ένα υλικό της ιστορίας που βρίσκεται στο παρόν. Με αυτόν τον τρόπο αποκτά και έναν εργαλειακό ρόλο, καθώς συντελεί στη σύγκριση ερμηνειών και αφηγήσεων αποδεικνύοντας πως η ιστορία δεν υπάρχει ως μια ακέραιη οντότητα, αλλά ως ένα άθροισμα διαφορετικών οπτικών.
3) Ο τόπος ως αποτέλεσμα κατασκευής
που δημιουργείται είτε από τη μορφή είτε από το περιεχόμενο. Κάποιοι δημιουργοί χρησιμοποιούν ειδικές τεχνικές που παρεμβαίνουν στο αποτέλεσμα της πραγματικής εικόνας και δημιουργούν έναν δικό τους τόπο. Αλλοι πραγματεύονται χώρους που έχουν προκύψει μέσα από την αναπαράσταση, όπως είναι ο χώρος του θεάτρου ή παρεμβαίνουν στο αστικό και στο φυσικό περιβάλλον με σκοπό να κατασκευάσουν ένα δικό τους συμβολικό χώρο. Το κέντρο βάρους εδώ μετατοπίζεται στις εννοιολογικές επιλογές των δημιουργών.
4) Ο τόπος ως μικρόκοσμος του δημιουργού
Ο τόπος είναι απλώς η πρόφαση για να έρθουν στο προσκήνιο ζητήματα, κοινωνικά, πολιτικά ή και υπαρξιακά. Εδώ οι συντεταγμένες ορίζονται αποκλειστικά από τον δημιουργό, παρόλο που μπορεί να έχουν προβολή και στον πραγματικό κόσμο και τόπο. Σε αυτές τις εκθέσεις γινόμαστε κοινωνοί του μικρόκοσμου του κάθε δημιουργού, ή τουλάχιστον του μικρόκοσμου όπου επέλεξε να κατοικήσει ή να αναδείξει σε μία συγκεκριμένη περίοδο της ζωής του
