Το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης ξεκινά την εμπλοκή του και εφέτος στις δράσεις για ‘Τα κουδούνια’. Οι κωδωνοφορίες είναι εποχικά δρώμενα μεταμφιέσεων με ευγονικό και ευετηρικό χαρακτήρα, δηλαδή δραματικές παραστάσεις που ανέπτυξαν οι γεωργοκτηνοτροφικές κοινωνίες, πιστεύοντας ότι προστατεύουν την παραγωγή τους ειδικά κατά την κρίσιμη εναλλαγή των εποχών. Η ‘νέα’ αυτή θεματική μπορεί να παράγει και καλλιτεχνικές εικόνες και υλικό καταγραφής και ντοκουμενταρίσματος του ‘εθίμου’ στις μέρες μας.
Με την έκθεση «κωδωνοφορίας» στην Πινακοθήκη Γόννων του Δήμου Τεμπών ξεκινάει η φετινή διοργάνωση της δράσης «οι Δρόμοι του κουδουνιού» για το 2015, με την οποία επιχειρείται η διερεύνηση των εθίμων της κωδωνοφορίας στον ευρωπαϊκό χώρο.
Στην έκθεση της ‘Πινακοθήκης Γόννων’ συμμετέχουν οι:
Άγης Κελπέκης, Θέμιδα Ζήδρου, Χριστίνα Παπαφράγκου, Ντίνα Μαναβή, Ευγενία Καρολίδου, Ειρήνη Κότση, Γρηγόρης Πανταζής, Μαριάνα Γλερίδου, Δημήτρης Δεσποινούδης, Σοφία Καμπλιώνη, Χρήστος Αθανασίου, Χρήστος Χίτσιος, Ελευθέριος Πλάβος.
Εγκαίνια: Κυριακή 28 Δεκεμβρίου, ώρα 11 πμ
Διάρκεια έως 31 Ιανουαρίου 2015
Λίγα λόγια για την Πινακοθήκη Γόννων
Η Πινακοθήκη Γόννων εγκαινιάστηκε τον Ιούλιο του 2012. Στεγάζεται στο ανακαινισμένο κτήριο της πρώην κοινότητας Γόννων και φιλοξενεί έργα σύγχρονης εικαστικής δημιουργίας, όλα δωρεά του ζεύγους Κριστιάνε και Ζήση Παπαδημητρίου.
Εκτίθενται περισσότερα από 140 έργα ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, οι οποίοι συμμετείχαν στις εκθέσεις, που χωρίς διακοπή, κάθε χρόνο διοργάνωναν από το 1991 οι δωρητές, στο σπίτι τους στους Γόννους Λάρισας. Ταυτόχρονα με παράλληλες δραστηριότητες ( περιοδικές εκθέσεις κλπ) η Πινακοθήκη Γόννων φιλοδοξεί να γίνει ένας πόλος πολιτισμού της περιοχής.
Η Πινακοθήκη λειτουργεί με τη συμπαράσταση και την έμπρακτη στήριξη του Δήμου Τεμπών χάρις στη οποία ξεκίνησε και συνεχίζει το δρόμο της.
Λίγα λόγια για τις μεταμφιέσεις του Δωδεκαημέρου
Τα δρώμενα των μεταμφιέσεων του Δωδεκαημέρου, ιδιαίτερα την ημέρα των Θεοφανείων και του Αγίου Ιωάννου, συναντώνται κυρίως στο βορειοελλαδικό χώρο. Είναι γνωστά ως Ρογκάτσια, Ρογκατσάρια, Αράπηδες, Μπαμπούγεροι κ.λ.π. Πρόκειται για ομάδες ανδρών μεταμφιεσμένων με δέρματα ζώων, με μάσκες και κουδούνια, που γυρνούν στους δρόμους και τα σπίτια και παριστάνουν νύφη, γαμπρό, πεθερά, γιατρό, αράπη κ.ά., σκορπίζοντας το φόβο στα παιδιά και αναπαριστώντας διαδικασία γάμου, θανάτου και ανάστασης κ.ά.. Και οι μεταμφιέσεις αυτές, όπως και άλλες της Αποκριάς συνδέονται με αρχέγονα λατρευτικά δρώμενα με καταγωγή στην αρχαιότητα.
Με τον όρο δρώμενα (δρω = πράττω, δράση, δράμα) χαρακτηρίζονται οι θεαματικές τελετές με θρησκευτικό και μαγικό περιεχόμενο, που συνδέονται με συγκεκριμένη εποχή του κύκλου του χρόνου και του θρησκευτικού κύκλου. Υπάρχουν δρώμενα στην καρδιά του χειμώνα (Δωδεκαήμερο), δρώμενα της άνοιξης (Αποκριάς, Πασχαλινά, Μαγιάτικα), δρώμενα του φθινοπώρου (Λειδινός κ.ά.). Αποτελούν εκδηλώσεις των αγροτικών και κτηνοτροφικών πληθυσμών και αποβλέπουν κυρίως στον εξευμενισμό των απροσδιορίστων φυσικών και υπερφυσικών δυνάμεων που επηρεάζουν τη βλάστηση και την καρποφορία της γης. Για τον λόγο αυτό διατρέχουν όλες τις ανάλογες κοινωνίες και δεν επηρεάζονται από τις θρησκευτικές αντιλήψεις. Η αρχή τους χάνεται στο χρόνο και οι πανανθρώπινοι συμβολισμοί τους έχουν ενσωματωθεί στις θρησκευτικές τελετές πολλών λαών. Βεβαίως οι τελετές αυτές, με γονιμικό και ευετηρικό (ευ+έτος = καλός χρόνος, καλοχρονιά) χαρακτήρα, με την πάροδο του χρόνου, έχουν χάσει το συμβολισμό τους και αποτελούν πλέον αφορμές για διασκέδαση και ευωχία.
Τέτοιες μεταμφιέσεις συναντάμε στα εξής μέρη στην Ελλάδα
-Τους Φουστανελάδες και τις Νύφες (Εσκιάρους και Τζβοκάρους) στο Ξινό Νερό Φλώρινας
-Τα Ρουγκάτσια ή Ρογκατζάρια στην Θεσσαλία, το Ρουμλούκι και την Θράκη
-Τους Αράπηδες, τους Ποτουρλίδες και Μπαμπούγερους στη Δράμα
-Τα Λαγκατζάρια στα Πιέρια, Όλυμπο, Χάσια
-Την Γκαμήλα με τον Ντιβιτζή από τους πρόσφυγες της Ανατολικής Ρωμυλίας
-Τους Μωμόγερους από τους Πόντιους
-Τους Μπουσιαραίους στο Διδυμότειχο
-Τα Μπουμποσάρια στην Σιάτιστα
-Τους Ρουγκανάδες στην Φυτειά Ημαθίας
-Τους Αλήδες, Κουδουνάδες και Ρούγκους στη περιοχή Γρεβενών
- Τις Τζαμάλες στη Θράκη
-Τους Σουρβάρους στην Ερμακιά Κοζάνης
-Τους Καραβασλάδες στα χωριά της Χαλκιδικής
-Τους Μπαμπαϊούρδις στο Κάντσικο Κόνιτσας
-Τους Καλκάντζαρους στα χωριά των Τρικάλων
-Τους Λιγουτσιάρηδες στους Βλάχους της Βέροιας
-Τους Μπαμπαλιούρδες στο Λιβάδι Ολύμπου
-Τους Αραπδις στην Νικήσιανη Καβάλας
-Τους Αράπηδες στο Βελβενδό Σερβίων
-Τα Αργκουτσιάρια της Κλεισούρας Καστοριάς
Επίσης τέτοιες μεταμφιέσεις συναντάμε σ’ όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρώπης
Λίγα λόγια και για το υπόλοιπο πρόγραμμα
Εκθέσεις φωτογραφίας ανάλογου θέματος θα στηθούν από το Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης στο δημαρχείο Θεσσαλονίκης και στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. (1-23 Φεβρουαρίου)
Στην πλατεία Αριστοτέλους, 10 ζωγράφοι θα παρέμβουν εικαστικά σε ξύλινα ομοιώματα του λογότυπου της δράσης. (1 Φεβρουαρίου)
Σε συμπαραγωγή με το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης θα δοθεί συναυλία παραδοσιακής μουσικής από φοιτητές του ΠΑ.ΜΑΚ. σε συνεργασία με ντόπιους μουσικούς από τον Ξηροπόταμο Δράμας. (5 Φεβρουαρίου)
Επιστημονική συνάντηση θα διοργανώσει το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας – Θράκης. (7 Φεβρουαρίου)
Οι εκδηλώσεις θα κορυφωθούν με την 2η πομπή των κωδωνοφόρων και των υπόλοιπων μελών του «θιάσου» που απαρτίζουν το έθιμο του κάθε τόπου.
Η πομπή από τον Λευκό πύργο μέσω παραλιακής θα καταλήξει στην πλατεία Αριστοτέλους, όπου κάθε συγκρότημα θα αναπαραστήσει το έθιμο του μέσα σε 10 λεπτά. (8 Φεβρουαρίου)
Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα www.bellroads.gr και στο facebook: bellroads
